مباني نظري و پيشينه پژوهش طرحواره درمانی
4 - 2 - طرحواره درمانی
شاید بتوان گفت طرحواره یک بسته حافظه ایست که محتوای آن را آموزه های فرد در طول زمان شکل می دهد . باید توجه داشت که در روند پدیدایی طرحواره ها عواملی مثل بنیادهای زیستی فرد و عوامل مربوط به محیط تربیتی او مثل محیط خانواده ، فرهنگ ، تجارب وی در فرایند رشد ، رخدادهای بزرگ و . . . تاثیر می گذارند . این بسته حافظه ای مثل یک فیلتر بزرگ و پیچیده بر سر راه اطلاعات ورودی به حافظه و همچنین اطلاعات موجود در حافظه عمل کرده و با سرند ، دسته بندی ، و سازمان دهی ، شکل گیری معانی جدید را در ذهن ممکن می سازد . طرحواره ها فراتر از یک باورند آنها ما را برای مقوله بندی اطلاعات و پیش بینی رخدادها توانا می سازند . یک طرحواره در برگیرنده مجموعه ای از خاطرات ، هیجانها ، حسهای بدنی و شناختهاست . ویژگی مقاوم بودن و سخت جانی طرحواره ها آنها را در صدر فهرست چالشهای کسانی می گذارد که در حرفه شان با ” تغییر ” سر و کار دارند .
1 - 4 - 2 - مفا هیم طرحواره
طرحواره ، یک ساختار شناختی به منظور غربال کردن ، کدگذاری و ارزیابی محرکی است که ارگانیسم در معرض آن قرار گرفته است . براساس ماتریکس طرحوارهها ، فرد قادر میشود تا خود را در ارتباط با زمان و فضا جهتیابی کند و تجربههای خود را به روش معنیداری طبقهبندی و تفسیر کند ( بک ، 1976 ؛ به نقل از بارلو ، 2012 ).
بک و همکاران ( 1990 ) معتقدند که در حیطهی آسیبشناسی روانی ، واژهی طرحواره در مورد ساختارهایی با محتوای شخصی شده با خصایص فردی به کار میرود ، که در اثر اختلالاتی از جمله افسردگی ، اضطراب ، حملات هراس و وسواسها فعال میشوند ( بارلو ، 2012 ).
مفهوم طرحواره ریشه در روانشناسی شناختی ، تحول شناخت ، روانشناسی خود ، و نظریه دلبستگی دارد . در حیطهی روانشناسی شناختی ، واژهی طرحواره شناختی دارای معانی متعددی است ، که این تعاریف در حیطهی گستردهای از ساختارهای شناختی قابل دستیابی تا غیر قابل دستیابی متفاوت هستند ( یانگ ، کلوسکو و ویشار ، 2003 ؛ جیمز و همکاران ، 2004 ؛ به نقل از ریزو و همکاران ، 2012 ).
به طور کلی ، طرحوارهها به عنوان باورهای بنیادین ناکارآمد در نظر گرفته میشوند ، که توسط یک آماج فعال میشوند . طرحوارهها ، تمهای بادوام و ثابتی هستند که برای هر فرد اختصاصی هستند . طرحوارهها در طول دوران کودکی شکل گرفتهاند و در واقع ، حاصل تلاش فرد به منظور انطباق با رویدادهای زندگی و موقعیتهای محیطی هستند . زمانی که طرحوارهای فعال میشود ، تبدیل به اتاق فرمان افکار خودآیند منفی میگردد و به طور منفی موجب سوگیری در اطلاعات میشود . در حقیقت ، طرحوارهها ذخیره میشوند تا هنگامی که تحت شرایط خاصی فعال شوند . به عبارت دیگر ، این نشانههای موقعیتی ،